Jajniki
Jajniki również rosną w okresie dojrzewania. Jednak oprócz tego zachodzi w nich znacznie istotniejsza zmiana: to właśnie wtedy zaczynają wytwarzać pierwsze dojrzałe jajeczka.
Inaczej niż mężczyzna, którego jądra produkują ciągle nowe plemniki, kobieta rodzi się już ze wszystkimi jajeczkami, jakie kiedykolwiek będzie miała. Są ich setki tysięcy, ale tylko osiemset lub dziewięćset osiągnie pełną dojrzałość.
Proces dojrzewania jajeczek zaczyna się w mózgu. Gdy dziewczyna ma mniej więcej osiem lat, organ jej mózgu, zwany przysadką mózgową, zaczyna wysyłać substancje, które nazywamy hormonami. Są one wytwarzane w jednej części ciała, a następnie przemieszczają się do innej. Działają na dany organ powodując, że rozwija się on i zachowuje w określony sposób. Nasz organizm wytwarza setki rodzajów hormonów. Zajmiemy się wyłącznie tymi, które biorą udział w procesach dojrzewania i rozmnażania.
Jednym z hormonów wytwarzanych przez przysadkę w czasie dojrzewania jest hormon folikulostymuliny, dalej oznaczany skrótem FSH. Podczas dojrzewania FSH przedostaje się poprzez krew głęboko do jajników, aż do miejsca, gdzie znajduje się małe jajeczko. Każde jajeczko jest otoczone cienką powłoką zwaną pęcherzykiem Graafa (inaczej pęcherzykiem jajnikowym). FSH przyspiesza rozwój pęcherzyka i jajeczka.
Podczas dojrzewania przysadka mózgowa każdej dziewczyny wytwarza coraz więcej FSH, co z kolei pociąga za sobą wytwarzanie estrogenu przez jajniki. Hormon ten przez krew dostaje się do różnych części ciała i stymuluje zmiany, które tam zachodzą. Dostaje się na przykład do piersi i powoduje rozwój przewodów mlecznych oraz tkanki tłuszczowej tak, że piersi powiększają się i zaczynają odstawać. To samo dotyczy bioder, ud i pośladków – estrogen powoduje odkładanie się tkanki tłuszczowej w tych okolicach, czego efektem są zaokrąglone kobiece kształty. Estrogen wywołuje też porost włosów łonowych i włosów na ciele.
Rozwijając się i wytwarzając coraz więcej estrogenu, pęcherzyki Graafa zbliżają się do powierzchni jajnika. Gdy już się tam dostaną, napierają na zewnętrzną warstwę jajników, tworząc małe pęcherzyki.
Gdy organizm dziewczyny wytworzy wystarczającą ilość estrogenu, przysadka mózgowa zwalnia na pewien czas produkowanie FSH i zaczyna wytwarzać inny hormon – hormon luteinizujący o skrócie LH. Przedostaje się on do jajników i sprawia, że jeden z pęcherzyków Graafa pęka i dojrzałe jajeczko wystrzela z jajnika. Ten proces nosi nazwę owulacji.
Niektóre dziewczęta odczuwają lekkie kłucie, a nawet tępy lub silny ból owulacyjny, ale większość kobiet nie ma tych objawów. Niektóre dziewczynki przechodzą pierwszą owulację już w wieku ośmiu lat, inne dopiero w szesnastym roku życia lub nawet później.
Po owulacji frędzlowate końcowki jajowodów wychwytują jajeczko i wciągają je do środka.
