To po prostu to
Jaki aspekt rozwoju i wczesnych doświadczeń wpływa na podejmowanie świadomej decyzji dotyczącej wyboru partnera seksualnego? Odpowiedź zależy zapewne od tego, jaki cel przyświeca osobie: krótki flirt czy związek na całe życie. Rozumiejąc ów podział, John Donné napisał: ?Miłość oparta na urodzie przemija wraz z nią”. Natomiast Rudyard Kippling pisał ojej źródłach: ?To ani uroda, ani dar pięknego opowiadania. To po prostu To. Są kobiety, które raz zauważone na ulicy, zapadają w pamięć mężczyzny”.
Dyskusja o pochodzeniu pociągu seksualnego, bardziej niż inne sfery biologii człowieka, wywołuje debaty nad istotnością wpływów wychowania i środowiska. Są one szczególnie gorące, gdy dotyczą preferowania przez niektórych przedstawicieli własnej płci. Ufamy, że chłodne, wyważone spojrzenie na naszą wiedzę z zakresu rozwoju doprowadzi do zrozumienia przynajmniej niektórych procesów oraz do większego wyczucia wobec zachowań innych. Związki między biologią doboru partnerów, antropologią małżeństwa oraz tabu kazirodztwa to kolejny drażliwy temat. Powtórzmy raz jeszcze, że podstawą zrozumienia jest wiedza z zakresu rozwoju zachowania. W pierwszej kolejności przyjrzymy się, jak dokonuje się wyboru partnera seksualnego oraz jak rozwijają się preferencje.
Refleksja nad wzajemnym przyciąganiem się ludzi jest wątkiem często pojawiającym się w literaturze. Oto sugestywny moment z Anny Kareniny Tołstoja, kiedy to hrabia Wroński spotyka Annę w pociągu i natychmiast się w niej zakochuje:
Wroński wszedł za konduktorem do wagonu i przy wejściu do przedziału zatrzymał się, aby przepuścić wychodzącą damę. Jedno tylko przelotnie rzucone spojrzenie na jej powierzchowność wystarczyło Wrońskiemu, by instynktem światowca zaliczyć ją do najlepszego towarzystwa. Powiedział pardon i już miał iść dalej, gdy poczuł, że musi raz jeszcze na nią spojrzeć: nie dlatego, że była bardzo piękna, i nie dlatego, że od całej jej postaci bił jakiś wytworny i dyskretny urok, ale ponieważ w chwili gdy go mijała, wyraz jej ślicznej twarzy tchnął szczególnie łagodną tkliwością. Obejrzał się i zobaczył, że ona również odwróciła głowę: spojrzenie jej błyszczących, szarych oczu, które od niezwykle gęstych rzęs wydawały się ciemne, zatrzymało się na jego twarzy przyjaźnie i z uwagą, jak gdyby wyrażając uznanie, i natychmiast, wyraźnie kogoś szukając, przeniosło się na nadchodzący tłum.
David Buss, psycholog ewolucyjny, przeprowadził szeroko zakrojone badanie cech, które są pożądane u przedstawiciela płci przeciwnej. W badaniu wzięło udział ponad dziesięć tysięcy mężczyzn i kobiet z trzydziestu siedmiu grup kulturowych całego świata. Buss i jego współpracownicy odkryli, że zarówno mężczyźni, jak i kobiety wysoko cenią zdolność do miłości, zaufanie oraz stabilność emocjonalną. Duże różnice między mężczyznami a kobietami dotyczyły cech, które są cenione u przedstawiciela płci przeciwnej. Dla kobiet ważne były zasoby mężczyzny oraz wszystkie cechy związane z ich zdobywaniem, na przykład zdrowie czy inteligencja. Mężczyźni bardziej niż kobiety cenili sobie młodość i atrakcyjność fizyczną.
Owe różnice między płciami były takie same we wszystkich badanych kulturach.
W odrębnym badaniu białych i Japończyków okazało się, że kobieca twarz uważana za najatrakcyjniejszą miała większe oczy, wyższe kości policzkowe i węższą szczękę niż przeciętna. W twarzy tej mniejsze były też odległości między nosem a ustami oraz między ustami a brodą. Pomimo sporych różnic między kulturami oraz czasowych w ramach jednej kultury dotyczących obfitości kształtów mężczyźni zazwyczaj wolą kobiety, u których stosunek obwodu talii do obwodu bioder wynosi 0,7.
Słynne zdanie otwierające Dumę i uprzedzenie Jane Austen brzmi następująco: ?Powszechnie przyjmuje się za prawdę, że samotny mężczyzna posiadający olbrzymią fortunę musi stanowić pożądaną partię”. Znaczenie ma nie tylko zamożność. Liczą się także klasa społeczna, rasa, inteligencja i zdrowie. W pewnym badaniu odkryto, że przypinanie ludziom etykietek narodowościowych wpływa na ich atrakcyjność w oczach płci przeciwnej. Osoby o rozmaitych narodowościach, postrzegane jako mające różny status, były oceniane pod kątem atrakcyjności fizycznej. Ocena tejże atrakcyjności okazała się skorelowana z rankingiem atrakcyjności konkretnych narodowości4. Innymi słowy, osoby o narodowości posiadającej wysoki status uważano za atrakcyjniejsze fizycznie. Zjawisko to było prawdziwe także w drugim kierunku, to znaczy zakładano, że osoby oceniane jako atrakcyjne pod względem fizycznym reprezentują narodowości o wysokim statusie. Te prozaiczne, statyczne dane nie uchwyciły istoty relacji, którą tak dokładnie oddał Tołstoj, opisując zauroczenie Wrońskiego Anną Kareniną. Poczucie, że druga osoba jest zainteresowana, ma olbrzymie znaczenie. Tak samo zresztą jak wiele innych cech – zwłaszcza jeśli szuka się partnera na długi czas.
